عملیات فرودگاهی و ماتریس ساختار طراحی

با افزایش تقاضای حمل و نقل هوایی و محدودیت در بالابردن ظرفیت ترمینال‌های فرودگاه و کارایی برخی از عملیات کلیدی آن‌ها، پیش‌بینی می‌شود در آینده ترمینال‌ها با حفظ طراحی فعلی، از لحاظ زمان و هزینه با تقاضاها سازگار نمی‌شوند.

علاوه بر آن، توانایی محدود سرویس‌دهی باعث بروز و رشد مشکلاتی در عملکرد ترمینال‌ها خواهد شد و از این رو هزینه‌های زیادی را به فرودگاه‌ها و خطوط هوایی تحمیل می‌کند؛ که از آن جمله می‌توان به بازدهی کمتر، تأخیر پروازی، بی‌نظمی ترافیک هوایی و کاهش کیفیت فرودگاه از دید مسافران اشاره کرد.

با ادامه روند فعلی، رغبت مسافران و شرکت‌های هواپیمایی برای انتخاب چنین فرودگاهی کاهش خواهد یافت و در این صورت درآمدهای فرودگاهی که بخشی از آن از نشست و برخاست هواپیما و ارائه خدمات به شرکت‌ها تأمین می‌شود از بین خواهد رفت. بدین منظور سالانه پژوهش‌های وسیعی در جهت کاستن از هزینه‌های فرودگاهی و افزایش مسافرپذیری فرودگاه‌ها انجام می‌گیرد.

بر اساس تحقیقات کنونی، عملیات چک کردن ¹ مسافر بزرگترین محدودیت و گلوگاه عملیاتی در دینامیک حرکتی فرودگاه‌هاست. بدین ترتیب برای بهبود عملکرد ترمینال و سازگاری آن با روند افزایش تقاضا، این عملیات نیاز به پیکربندی مجدد دارد. از طرفی عدم اطمینان از قیدهای درگیر، مسائل امنیت فرودگاه و نوسان تعداد مسافران، باعث می‌شود عملیات چک کردن دینامیک سریعی داشته باشد. بدین ترتیب برای پیکربندی مجدد عملیات فرودگاهی شناخت اجزای سیستم و ارتباط و روند برهمکنش آن‌ها بر یکدیگر برای رسیدن به سیستمی با سازگاری لحظه‌ایی و کمترین هزینه لازم است.

این مشکلات را می توان با ابزاری که بر اصلاح ساختار عملیات فرودگاهی فعلی تمرکز دارد، تئوریزه و برطرف کرد. ماتریس ساختار طراحی (DSM ²)، ابزار سودمندی برای آنالیز پیچیدگی‌ها و ارتباطات بین اجزا و زیرسیستم‌های یک سیستم پیچیده (مانند فرودگاه) است. یک نمونه از این ماتریس در شکل 1 نشان داده شده‌است.

این ابزار با توجه به نوع ارتباط بین اجزا، امکان تشخیص، مدیریت پیچیدگی‌ها و گلوگاه‌های عملیاتی را فراهم می‌کند. این اجزا می‌توانند از بین فعالیت‌های طراحی، مولفه‌های فیزیکی، تیم‌های طراحی و یا پارامترهای طراحی انتخاب شوند. با مشخص شدن گلوگاه‌ها امکان روان‌سازی و کاهش پیچیدگی عملیاتی به وسیله این ابزار فراهم می‌شود و طراح سیستم می‌تواند برای پیکربندی مجدد تصمیم‌گیری بهتری داشته باشد و تأثیر هر تغییر را بر اجزای دیگر در سیستم مشاهده کند.

بررسی چگونگی عملکرد فرودگاه‌های بزرگ، جلوگیری از اشباع و روش‌های روان‌سازی حرکت مسافر به ویژه در زمان‌های اوج ترافیک پروازی از جمله مسائلی است که با کمک این ابزار انجام شده‌است؛ به طور مثال مدیریت و پیکربندی مجدد فرودگاه منچستر انگلستان از جمله این موارد است.

مراجع:

[1] Steven D. Eppinger, Tyson R. Browning, Design Structure Matrix Methods and Applications, London: MIT Press, 2012.

[2] P. Lindemann, “DSMWeb,” Available: http://www.dsmweb.org/.

[3] D. M. T. Prof. Andrea MATTA, “Analysis of airport check-in operation and its reconfigurable design and management,” POLITECNICO DI MILANO, Milan, 2011.