پرسش از توانایی باند فرودگاه امام (ره)

چندی پیش در 8 مهرماه 93 (30 سپتامبر 2014) هواپیمای پهن پیکر A380 در باند شمالی فرودگاه امام خمینی (ره) به زمین نشست که ابعاد رسانه‌ای زیادی در ‌بر ‌داشت. البته هر چند که در برخی اخبار شمار مسافران را بیش از 500 نفر ذکر کردند ولی ظاهراً در واقعیت حدود 200 نفر مسافر داشته است. اما چیزی که بیش از پیش رسانه‌ای شده بود توانایی فرودگاه امام برای نشست و برخاست این هواپیما در کنار 41 فرودگاه دیگر جهان بود. اما به راستی در پشت صحنه این نشست و برخاست چه مسائلی می‌تواند مطرح باشد؟

شاید اولین و مهم‌ترین مسئله در مورد توانایی باند پرواز شمالی فرودگاه امام (شکل 1) مطرح شود.

طبق گفته مدیر عامل فرودگاه امام، پس از چند ماه بررسی‌های فنی و عملیاتیِ زیرساخت‌های لازم برای فرود ایرباس 380 و همچنین هماهنگی با ارگان‌ها و برگزاری جلسات متعدد، با درخواست هواپیمایی امارات جهت فرود این هواپیما موافقت شد. طبق ضمیمه 14 ایکائو عرض باند مناسب برای هواپیماهای کد F ¹ از جمله A380، در فرودگاه‌های با ترافیک زیاد 60 متر است و باند فرودگاه‌های آلترناتیو این نوع هواپیماها حداقل باید با نیازمندی‌های کد E ² ایکائو یعنی عرض 45 متر تطابق داشته باشند. علاوه بر آن بر اساس پیشنهاد AACG ³ باید عرض شانه‌ها در هر دو طرف 7.5 متر باشد. بر این اساس باند شمالی فرودگاه امام هم دارای عرض 45 متر و دو شانه به عرض 10.5 متر در هر طرف است و ظاهراً از این لحاظ باند شمالی برای نشست و برخاست مناسب بوده است. البته آن طور که در سایت مجری طرح توسعه فرودگاه امام بیان شده، باند جنوبی این فرودگاه (شکل 2) با عرض 60 متر و شانه‌های 7.5 متر به طور ویژه برای هواپیماهای کد F در حال ساخت است.

یکی از مسائلی که زمین منطقه فرودگاه امام از زمان گذشته با آن روبرو بوده، قنات‌های متعددی است که در زیر این ناحیه حفر بوده است. در اردیبهشت سال 1384 و پس از بهره‌برداری این فرودگاه، نمایندگان كشورهاي استراليا، كانادا، فرانسه، ژاپن و انگليس، فرودگاه امام را به علت وجود همین قنات‌های زیرزمینی، ناامن اعلام و توصيه‌هايي را نیز در رسانه‌های خود منتشر كرده بودند. همچنین سازمان ایکائو تا سال 1385 و قبل از پُرشدن قنات‌ها ایمنی این فرودگاه را بر اساس استانداردها تأیید نکرده بود. با گذشت سال‌ها از پُرشدن قنات‌ها اما مسئله‌ای که باز نگرانی در این زمینه را دوچندان می‌کند گزارش دیوان محاسبات از عملکرد طرح فرودگاه بین المللی امام خمینی در دی ماه 1392 است که در بخش‌هایی از آن اشاره شده که «وضعیت نامناسب سطوح پروازی به علت زیرسازی و رویه نامناسب باند فرودگاه و همچنین عدم زهکشی باند فرودگاه برای جمع‌آوری آب‌های سطحی که از مصادیق بند (ه) ماده 23 قانون دیوان محاسبات کشور (تصمیم نادرست) می‌باشد» یکی از تخلفات احصاء شده و ارسال شده به دیوان است. با این اوصاف این سؤال ایجاد می‌شود که آیا واقعاً شرایط نشست و برخاست A380 به طور دقیق بررسی شده و مقاوم‌سازی باند شمالی فرودگاه به درستی انجام گرفته است؟