ایران ایر ، همچنان بدون مشتری

ایران ایر

هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران (هما) به عنوان اولین ایرلاین ایرانی در سال 1345 تحت عنوان شرکت هواپیمایی ملی ایران با هدف حمل و نقل بار، مسافر و محموله‌های پستی به داخل و خارج کشور تاسیس شد و هم‌اکنون در مسیرهای داخلی و خارجی تردد دارد. در سال 1386 و بر اساس اصل 44 قانون اساسی، برای اولین بار پیشنهاد داده شد که سهام این شرکت به بخش خصوصی واگذار شود.

مسئولان دولتی به دنبال شکست عرضه سهام هما در بورس به صورت یکجا، تصمیم گرفتند دو شرکت زیرمجموعه هما یعنی هواپیمایی ایران ایرتور و هتل‌های هما را به صورت مجزا به بخش خصوصی واگذار کنند. در همین راستا علی رغم شگفتی متخصصین شركت تعاونی كاركنان هواپیما سازی ایران (هسا) در سال 1389 اقدام به خرید ایران ایرتور از شركت هواپیمایی ایران ایر كرد.

سهام مجموعه هتل‌های هما دو بار در بازار سوم فرابورس عرضه شد و با وجود قرار داشتن این هتل ها در مهم ترین شهرهاي ایران از جمله تهران، شيراز، مشهد و بندر عباس، این سهام به فروش نرفت. تا این که در سال 1391 مجموعه هتل‌های هما، به سازمان تأمین اجتماعی واگذار شد، که البته این واگذاری هم تا حدی جای بحث دارد.

اما 55 درصد سهام شرکت هواپیمایی ایران ایر برای اولین بار در شهریور سال 1390، بار دوم در دی‌ماه 1390 و بار سوم در اردیبهشت ماه سال 1391 در بازار سوم فرابورس عرضه شد که در هر سه بار، خریداری برای آن یافت نشد و هربار به دلیل کامل نبودن پرونده یا زیان‌ده بودن، عرضه آن به تعویق افتاد 1. تا اینکه در نهایت با توجه به بدهی 35 هزار میلیارد تومانی دولت به سازمان تأمین اجتماعی، در سال 1391 پیشنهاد داده شد که 55 درصد سهام شرکت هواپیمایی هما بابت بدهی دولت به سازمان تأمین اجتماعی واگذار شود. اما به دلیل اختلاف سازمان خصوصی‌سازی و تامین اجتماعی، این واگذاری تاکنون در سال 1392 صورت نگرفته است و طبق گفته مدیر عامل هما در چهارمین نمایشگاه راه و شهرسازی 2، قرار است در سال 1392، سهام هما با نرخ ارز مبادله‌ای جدید مجدداً ارزیابی شده و با قیمت واقعی واگذار ‌گردد. با این اوصاف، این که سهام شرکت ایران ایر چگونه و به چه فرد یا سازمانی واگذار خواهد شد تا حدودی تأمل برانگیز است.

با نگاهی به کشورهای منطقه می‌توان هواپیمایی ملی جمهوری اسلامی ایران را از جهاتی با شرکت ترکیش ایرلاینز مقایسه نمود، که هواپیمایی ملی و حامل پرچم کشور همسایه و دیوار به دیوار ما یعنی ترکیه است، با وجود این که کشور ایران سابقه تاریخی بیشتری نسبت به کشور ترکیه دارد. ترکیش ایرلاینز که در سال 1933 تأسیس شده است، هم اکنون در ارائه انواع خدمات حمل مسافر و بار هوایی داخلی و بین‌المللی فعالیت می‌کند. 25 درصد از سهام این شرکت برای اولین بار در سال 2005، تحت برنامه خصوصی سازی فروخته شده و اکنون (سال 2013) 50.88درصد از سهام شرکت به طور عمومی در بازار اوراق بهادار استانبول واگذار شده 3، در حالی که بقیه آن (49.12درصد) متعلق به دولت است. با توجه به این که حدود نیمی از سهام این شرکت هنوز متعلق به دولت ترکیه است ولی از لحاظ ساز و کار و عملکرد، با ایران ایر تفاوت بسیار زیادی دارد؛ به طوری که ترکیش ایرلاینز توانسته از سال 2008 به عضویت اتحاد استار، اولین و بزرگ‌ترین گروه شرکت‌های هواپیمایی جهان، در بیاید و از لحاظ میزان جابجایی بار و مسافر یکی از شرکت‌های هواپیمایی برتر اروپاست 4.

با توجه به موارد فوق با واگذاری سهام شرکت هواپیمایی ایران ایر آیا می‌توان در آینده انتظار داشت که با تغییر ساختار، این شرکت نیز روزی به عضویت اتحاد استار دربیاید یا به جایگاهی مشابه ترکیش ایرلاینز، حداقل در میان شرکت‌های هواپیمایی منطقه با توجه به سند چشم انداز 20 ساله کشور دست یابد یا رسیدن به چنین جایگاهی همچنان در حد یک آرزو باقی خواهد ماند؟!

--------------------------------------------------------------------------------

  1. سایت بورس اوراق بهادار
  2. خبرگزاریها
  3. بورس استانبول
  4. دفتر مطالعات

مطالب مرتبط

نظر بدهید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *